Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim
Analık-Doğum borçlanmasının esasları belli oldu
“Sosyal Güvenlik Reformu” denilen, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe girdi. Bu Kanun ile ilgili iş ve işlemleri düzenleyen tebliğlerden epeyi 28 Eylül 2008 Pazar günü Resmi Gazete’de yayınlandı. Bunlardan biri de, “Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul Ve Esasları Hakkında Tebliğ”dir. Birçoklarının merak ettiği doğum borçlanması veya analık borçlanması konusu da bu tebliğin içindedir. Analık-Doğum borçlanmasının şartları da tebliğde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Milletvekillerine 15 yıllık borçlanma hakkı
Kimseye yok ama sadece milletvekili olanlara 15 yıl borçlanma hakkı vardır. Sosyal Güvenlik Kurumu bu durumu herkesin anlayamayacağı bir dil ile yazmış ve tebliğe geçirmiştir. Bakın tebliğin ilgili bölümünü aynen veriyorum. Metinden bu borçlanmayı milletvekillerinin yapacağını, milletin asillerinin yapamayacağını anlayabilecek misiniz? “..5434 sayılı Kanun’un yürürlükte bulunan ek 31’inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince aylıklarını 22 Ocak 1962 tarihli ve 1 sayılı Kanun ile ek ve tadillerine göre alan ve almış olan 5510 sayılı Kanun gereğince 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) kapsamındaki sigortalıların 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanun’un geçici 20’nci maddesinde sözü edilen sandıkların kanunlarının kapsamındaki serbest meslekte geçmiş ve değerlendirilmemiş hizmet sürelerinin 15 yılı, bu hizmetlerin adı geçen kanun hükümleri uyarınca belgelenmeleri halinde, öğrenim durumları itibarıyla memuriyete giriş derecesi esas alınarak yapılacak borçlanmalara önceki mevzuat gereğince devam edilecektir.”
Milletvekili olunca hemen geriye doğru 15 yıl borçlanma hakkınız oluyor ve ben geçmişte 15 yıl serbest çalıştım primini ödeyeceğim diyorsunuz hemen kabul ediyorlar. Yaşınız uygunsa 15 yıllık borçlanma ile aynı gün milletvekili emeklisi olup 4 bin YTL emekli aylığını alıyorsunuz.
1- Doğum borçlanmasını SSK’lılar (4/A’lılar) yapabilecek
5510 sayılı Kanun’un 41’inci maddesi uyarınca; “a) Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten sonra iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden itibaren geçen iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreler” borçlanma kapsamındadır.
Doğumun gerçekleştiği tarihten önce SSK sigortası olmayanlar Analık-Doğum borçlanması yapamayacaklar.
a-İşçi olarak çalışan kadınlara borçlanma hakkı var
Bir işyerinde SSK’lı (4/A’lı) iken doğumu gerçekleştiren kadınlar için doğum borçlanması vardır. Öte yandan bu doğum sonrasında, annenin bebeğini bakabilmek adına işe gitmediği sürelerden en fazla 2 yılı borçlanabilecektir. Daha önce 4.09.2008 günü bu köşeden yayınlandığı üzere, doğumun gerçekleştiği zaman, SSK sigortalısı olmayan, Bağ-Kur’lu olan, memur olan kadınlar için yeni gelen doğum borçlanması yapma imkanı yoktur. Yani, o zaman Bağ-Kur’luydunuz veya memurdunuz ama şimdi SSK’lı olun borçlanın gibi bir tavsiye yapılamaz. Yani, kadın SSK sigortalısı olan kadın çalışırken doğum yapmalı ve bu doğum nedeniyle de işe gitmemiş olmalıdır.
b-Ölü doğum olmayacak, bebek yaşayacak
Borçlanmanın şartlarından birisi de doğum esnasında bebek yaşayacak ve yaşayan bebeğe anne bakabilmek adına kadın, işini bırakmış ve işine gitmemiş olacak, bebeğin bir süre yaşayıp sonra vefatı halinde ise vefat tarihinden sonraki kısımlar da borçlanmaya konu edilemez. İşine gitmediği süre 2 yıldan çok olsa dahi ancak 2 yıllık kısmı borçlanmaya tabi tutulabilecek bu arada işe gidilemediği süre 2 yıldan az mesela 1 yıl gibiyse ancak bu süre borçlanılabilir.
c-İşe gidilemeyen süreyi işveren belgeleyecek
Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğe göre; “Ücretsiz doğum izni ya da analık izni süreleri ile 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının doğum tarihinden sonraki iki yıllık süresi tabi olduğu işyerince, onaylanan ve örneği Kurumca hazırlanan hizmet borçlanması başvuru belgelerine göre Kuruma yapılacaktır.”
Yani, sigortalı olunmadan önceki doğum sürelerinin borçlanılma imkanı yoktur. Çünkü, sigortalı olmadan önce yapılan doğumlar esnasında işveren yoktur, belge düzenlenemez. Doğum anında (doğumdan önceki 8 ve sonraki 8 haftanın izin sürelerinde) işveren yok ise borçlanma imkanı da yoktur.
2-Borçlanma miktarının hesabı ve ödenmesi
Bu tür borçlanmaları sigortalı kadın kendisi yapabileceği gibi vefat etmişse geride kalan hak sahibi eşi ile çocukları da yapabilirler. Borçlanma için başvurulan anda geçerli olan asgari ücret (638,70 YTL) ile asgari ücretin 6,5 katı (4151,70 YTL) arasında başvuranın seçeceği rakamın yüzde 32’si üzerinden hesaplama yapılacaktır. Bu hesap ile ortaya çıkan borç ise sigortalıya tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde SGK’ya ödenmelidir.
Verilen ödeme süresi olan bir ay içinde ödenmeyen borçlanmalar geçerli sayılmaz ama sonradan yeniden borçlanma başvurusu yapılabilir. Öte yandan borcun tamamı değil de bir kısmı ödenmişse ödenen paraya tekabül eden süre geçerlidir ama kalan sürelerinin borçlandırılması için yeni başvuru şartı aranacaktır. Analık veya doğum hizmet borçlanması yapabilmek için sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine müracaat edilmesi gerekmektedir.
Ali Tezel