Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim
Eğitimde öncelik ne olmalı? / Prof.Dr.İbrahim Canan
Eğitimde öncelik ne olmalı?
Çocuklara öğretilmesi gereken âhayırâlar çoktur. Bunların hepsi birden öğretilemez. Mutlaka burada bir hiyerarşi gerekmektedir. Bu noktada hemen belirtmek isteriz; İslâm dini, ta baştan beri, çocuklara önce îmân esaslarının öğretilmesini, sonra da ibâdetlerini yapmaya alıştırılması sûretiyle dinî terbiyenin verilmesini esas almıştır.
Bazı rivâyetlerde Hz.Peygamber: âÇocuklara ilk öğrettiğiniz kelime âLâilâhe illallahâ (Allahâtan başka tanrı yoktur) olsun.â emretmiştir. (1) Kezâ Abdulmuttalib oğulllarından bir çocuk konuşmaya başladığı zaman, şu mealdeki âyeti yedi sefer okutarak ezberlettiği rivâyet edilmiştir(2): âHamd o Allahâa olsun ki, O, ne bir çocuk edinmiştir ne de mülkünde ortağı vardır.â (3)
Muallim, veli ve öğrenci ile ilgili meseleler üzerinde yazılan ilk teâlîflerden olan Kaabisîânin risâlesinde: âKurâân ve yazı öğretmek maksadı olmadan sâdece başka şeyleri öğretmek için hoca tutmak câiz değildirâ denir. (4) İbnu Haldun, kendi devrinde, Kuzey Afrikaâda çocuklara önce sâdece Kurâân öğretildiğini; çocuk Kurâânâı iyice öğrenmedikçe hadîs, fıkıh, şiir, Arapça, hiçbir şey öğretilmediğini belirtir. (5) Çocuklara meslek bilgisi de vermenin gereğine dikkat çeken İbnuâl-Kayyim, bunun, âçocuğun muhtaç olduğu her çeşit dinî bilgilerin taâlîminden sonra olacağınıâ ayrıca belirtir. (6)
Esâsen Kurâân-ı Kerîmâde, âile efrâdına öğretilmesi gereken pek çok şey içerisinde sâdece namâzla ilgili açık bir emre yer verilerek: âÂilene namâzı emret, sen de namâza sabır ve sebâtla devâm etâ (7) denmesi, namâzın nasıl öncelikli bir yer tuttuğunu gösterir. Diğer taraftan Kurâân-ı Kerîmâde, namâzın âhayasızlık ve kötülüktenâ alıkoyacağının ifâde edilmesinden (8), dinimiz açısından çocukların fenalıklardan, suçlardan korunmasında önce namâz olmak üzere, din eğitiminin nasıl önemli bir yer tuttuğu anlaşılır. Önceliği dinî terbiyeye veren bir terbiyenin gerçekleşmesinden İmamâın da sorumlu olduğuna dikkat çeken Kadı Iyaz, gerekçeyi de ilâve eder: â⦠Zîrâ çocuğun, bilâhare kalbinden sökülüp atılması zor olan bozuk bir mezhep üzere yetişme ihtimâli vardır.â (9)
Kaynaklar:
1-Abdurrezzak es-Sanâânî (v. 211 h.), el-Musannaf, Beyrut, 1970, 4, 334
2-İbnu Ebî Şeybe, Ebu Bekr Abdullah İbnu Muhammed (v. 253 h.), Müsnedu İbni Ebî Şeybe, Haydarâbâd, 1966, 1, 348; Abdurrezzak, age, 4, 334
3- İsrâ 111
4-el-Kaabisî, Ebuâl-Hasen Muhammed (v. 403 h.), İslâmâda Öğretmen ve Öğrenci Meselelerine Dâir Geniş Risâle, Çeviri: Süleyman Ateş, Ankara, 1966, s.45
5-İbnu Haldun, Mukaddime, Beyrut, tarihsiz, s. 538
6-İbnu Kayyim, Tuhfetuâl-Mevdûd, Bombay, 1961, s. 145
7-Tâ-Hâ 132
8-Ankebut 45
9-Teferruat için İslâmâda Temel Eğitim Esasları adlı kitabımız görülmelidir. (Yeni Asya, İstanbul, 1980, s. 45-46)