Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim

Helal gıda - helal et

HELAL GIDA:

Dinimiz insanların hayatını devam ettirebilmesi, sağlıklı bir şekilde yaşayabilmesi için helal rızıkları tespit etmiştir. Bu helal maddelerin aslı helal olduğu gibi tüketim anına kadarda helal ve temiz bir şekilde, İslami usuller ile hazırlanmış olması icap eder. Zira helal olan bir madde bazı yanlış uygulamalardan dolayı temiz olmaktan çıkabilir belki de harama dönüşebilir. Mesela; Sığır eti helaldir ama kesim esnasında besmele çekilmez ise veya pis olan bir maddenin içine düşerse ya da pis olan bir yerde saklanırsa et helal olmaktan çıkar. Asıl maddenin helal olması tüketim anında da helal olmasını icap ettirmeyeceği için her anında dikkat etmek gerekmektedir. Helal gıda da en çok tartışma konusu olan meselede Helal et olarak karşımıza çıkmaktadır.

HELAL ET:

Hayvanların hangisinin etinin haram, hangisinin etinin helal olduğu gayet açık bir şekilde belirtilmiştir; “Ey iman edenler! Size kısmet ettiğimiz rızıkların hoşlarından yiyin ve Allah’a şükreyleyin, eğer ancak O’na tapıyorsanız.” Bakara 172
“Sana soruyorlar; kendileri için helal kılınan ne? De ki:”sizin için bütün pak nimetler helal kılındı”.alıştırarak ve Allah’ın size öğrettiğinden öğreterek yetiştirdiğiniz avcı hayvanların da size tutuverdiklerinden yiyin ve üzerine bismillah( besmele) çekin ve Allah’tan korkun; çünkü Allah’ın muhasebesi (hesaba çekmesi) çok süratlidir.” Maide 4
Haram olanlar hakkında ise ; “ Bana vahiy edilenler içinde bu haram dediklerinizi yiyecek bir adama haram kılınmış bir şey görmüyorum, meğer ki şunlar olsun; Ölü yahut dökülen kan, yahut hınzır (domuz) eti,-ki şüphesiz o pistir- yahut Allah’tan başkasının ismi anılmış sarih bir fısk ki bunlarda da her kim muztar olursa, diğer bir muztara tecavüz etmediği ve zaruret miktarını aşmadığı takdirde şüphe yok ki Allah gafur’dur, rahim’dir” “ O size yalnız şunları haram kıldı; meyte, kan, hınzır eti, bir de Allah’ın gayrisinin namına kesilen…” Enam 145
“Size şunlar haram kılındı; Ölü, kan, hınzır(domuz)eti, Allah’tan başkasının namına boğazlanan, birde boğulmuş yahut vurulmuş yahut yuvarlanmış, süsülmüş, yahut canavar yırtmış olup da canı üzerinde iken kesmedikleriniz ve dikili taşlar üzerine boğazlananlar ve zarlarla kısmet paylaşmanız. Hep bunlar birer fısk (yoldan çıkış)tır!” Maide 3


Eti yenen hayvanların etinin helal olma şartı olan kesim ve diğer maddeleri kısaca izah etmek gerekirse şu hususları izah etmeliyiz;

KESENDE ARANAN ŞARTLAR;

1-Kestiği hayvan ittifakla kabul edilen kimseler; Müslüman, akıllı, erkek olanlar,
2-Kestiği ittifakla kabul edilmeyen kimseler; Müşrik, putperest, dinsizler, ehli kitap olmuş mürtedler.
3-Fakihler arasında kestiği ihtilaflı olan kimseler: Kitap Ehli, Mecusiler, sabiîler, kadın, çocuk
Ancak kadın ve akıllı çocuğun kestikleri helaldir. Kadının ve çocuğun kesimi yapması zor ve meşakkatli olup, hayvanın eziyet görmesi muhtemel olduğundandır.
Ehli Kitabın kestikleri hiçbir isim anılmasa veya Allah adına derse yenebilir ama Hıristiyanlar Mesih, Yahudiler Üzeyir adına keserlerse kestikleri yenmez.
Güneş’e, Ay’a Yıldız’a tapanların kestikleri yenmez.

KESİM YERİ:

İki şah damarı, yemek borusu, nefes borusu, kesilmelidir. Bazı âlimler en az kesilmesi gereken miktarda ihtilafları olsa da burada bunu izah etmeyeceğiz. Ancak kesim mahalli ile şunu izah etmeliyiz;
a- Hayvanın boğazdan kesilmesi icap eder. Şayet enseden kesilirse ya da yandan kesilirse cumhuru ulemaya göre mekruhtur. Bu kesim hayvana eziyet vereceğinden hoş karşılanmamıştır.
Birçok meseleyi ihtiva eden bu meselede dikkat edilmesi gerekmektedir; Şayet kesim damarlarına ulaşmadan hayvan ölürse o hayvanın eti yenmez. Ayrıca hayvanı soymadan kafasını koparmak da mekruhtur. Aynı şekilde hayvan soğumadan yüzmekte mekruhtur.
b- Kesimi yapan kimse iliği kesene kadar kesmeye devam ederse yada kafayı boynundan ayırıncaya kadar devan ederse, Hanbeliler dışında cumhura göre kesim mekruhtur

KESİMDE SÜNNET OLAN HUSUSLAR;

1-Kesimim gündüz yapılması
2-Kesenin ve kesilen hayvanın kıbleye dönmesi
3-hayvanın yere yatılıp kesilmesi
4-Kesilmesi gereken yerleri kesmek ve hızlı yapmak
5-Hayvanı yatırmadan bıçağın bilenmesi
6-Hayvana yumuşak muamele edilmesi
Ayrıca kesilen hayvanın yanında başka hayvanların bulunmaması müstehaptır.
KESİLEN HAYVANIN ALLAH ADINA KESİLMESİ:
Eti yenebilecek hayvanlar şayet Allah’ın adı anılmaksızın kesilmesi durumunda eti yenmez. Nitekim Allah (c.c) “ Sana soruyorlar; kendileri için helal kılınan ne? De ki:”sizin için bütün pak nimetler helal kılındı”.alıştırarak ve Allah’ın size öğrettiğinden öğreterek yetiştirdiğiniz avcı hayvanların da size tutuverdiklerinden yiyin ve üzerine bismillah( besmele) çekin ve Allah’tan korkun; çünkü Allah’ın muhasebesi (hesaba çekmesi) çok süratlidir.”ve “ Size şunlar haram kılındı; Ölü, kan, hınzır(domuz)eti, Allah’tan başkasının namına boğazlanan, birde boğulmuş yahut vurulmuş yahut yuvarlanmış, süsülmüş, yahut canavar yırtmış olup da canı üzerinde iken kesmedikleriniz ve dikili taşlar üzerine boğazlananlar ve zarlarla kısmet paylaşmanız.Hep bunlar birer fısk (yoldan çıkış)tır!”Buyurmaktadır.

Şafi’ mezhebi hariç ister kurban için olsun ister başka maksatla olsun cumhuru ulemaya göre besmelenin çekilmesi şarttır.
Besmeleyi kasten terk eden(ister Müslüman olsun ister ehli kitap olsun boğazlaması helal değildir. Besmeleyi sehven (hatâen) unutarak terk ederse kestiği hayvan helal olur.

Hz. Allah’ın ismi, sıfatı (rahman, rahim vs) veya her ikisi de söylenebilir. Arapça haricindeki başka bir dille dahi Allah’ın ismi anılsa dahi kesim helaldir.

Besmeleyi hayvanı boğazlayan kimsenin kesmesi gerekmektedir. Besmelenin kesilecek hayvan için olması şarttır. Yani bir kimse başka bir maksatla besmele çekse sonrada hayvanı kesse caiz olmaz. Hayvanı kesen kimse fazlaca kesim yapıyorsa kestiği her hayvan için besmele çekmesi lazımdır. Bir besmele ile bir kesim olur. Kesim tekrarı besmelenin de tekrarını da icap eder. Mesela hayvan kesen kimse koyunu yatırsa ve besmele çekse ve o besmele ile yatan koyun değil de başka bir koyun kesse kestiği hayvan haram olur. Yine serçe kuşlarını elinde toplayıp besmele ile birini keser, arkasından da diğerlerini besmelesiz keserse bu durumda ikinci kestiği ve diğerleri yenmez. Ama hepsinin boğazına bıçağı bir tutar ve besmele ile keserse o zaman et helal olur.

Besmele tam kesim anında olması lazımdır. Kesim anında bir şey yemek suretiyle veya başkası ile konuşmak sebebiyle önceki besmeleye ara verilirse, meclis değişse bu besmele yereli olmaz. Yeniden besmele getirmek gerekir.

KAYNAKLAR:
İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Vehbe Zuhayli
Eddürer vel-Gurer, Molla Hüsrev
Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi Bilmen
Mültekal-Ebhur Tercemesi, Mevkufati Şerhi, İst,1302
Nimeti İslam, Mehmet Zihni Efendi, İst
El-ihtiyar li-Ta’lilil Muhtar
Fetevay-ı Hindiyye Tercemesi, Akçağ Yayınları
Şerhu Fethil Kadir
İslam İlmihali ve Hukuku, A.Fikri Yavuz,1988 Çile Yay
Kuranı Kerim Meali, Elmalılı Hamdi Yazır

Fıkıh - İlmihal