Mimar Sinan Kimdir?

Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim

Mimar Sinan (1490-1588)

Kayseriânin Ağırnas köyünde doğdu. Yavuz Sultan Selim zamanında devşirme olarak İstanbulâa getirildi. Zeki, genç ve dinamik olduğu için seçilenler arasındaydı. Sinan, At Meydanıândaki saraya verilen çocuklar içinde mimarlığa özendi, vatanın bağlarında ve bahçelerinde su yolları yapmak, kemerler meydana getirmek istedi.

Devrinin mahir ustaları mahiyetinde han, çeşme ve türbe inşaatında çalıştı. 1514âte Çaldıran, 1517âde Mısır seferlerine katıldı. Kanunî Sultan Süleyman zamanında yeniçeri oldu ve 1521âde Belgrad, 1522âde Rodos seferinde bulunarak atlı sekban oldu. 1526âda katıldığı Mohaç Meydan Muharebesinden sonra sırası ile acemi oğlanlar yayabaşılığı, kapı yayabaşılığı ve zenberekçibaşılığa yükseldi.

1532âde Alman, 1534âde Tebriz ve Bağdat seferlerinden dönüşte âHasekiâ rütbesi aldı. Bağdat seferinde Van Kalesi Muhasarasında, göl üzerinde nakliyat yapan kalyonlara top yerleştirdi.

Korfu, Pulya (1537) ve Moldovya (1538) seferlerine katılan Mimar Sinan, Moldovya (Kara Buğdan) seferinde Prut nehri üzerine onüç günde kurduğu köprü ile Kanunî Sultan Süleymanâın takdirini kazandı. Aynı sene başmimarlığa yükseldi.

Mimar Sinan, katıldığı seferlerde Suriye, Mısır, Irak, İran, Balkanlar, Viyanaâya kadar Güney Avrupaâyı görüp mimari eserleri inceledi ve kendisi de birçok eser verdi. İstanbulâda devrin en meşhur mimarları ile Bayezid Camiiânin ustası Mimar Hayreddin ile tanıştı.

BAZI ESERLERİ

Sinanâın mimarbaşılığa getirilmeden evvel yaptığı üç eser dikkat çekicidir. Bunlar Halepâde Hüsreviye Külliyesi, Gebzeâde Çoban Mustafa Paşa Külliyesi ve İstanbulâda Hürrem Sultan için yapılan Haseki Külliyesiâdir.

Mimarbaşı olduktan sonra verdiği üç büyük eser, Oânun sanatının gelişmesini gösteren basamaklar gibidir. Bunların ilki, Şehzadebaşı Camii ve Külliyesidir. Külliyede ayrıca imaret, tabhane (mutfak), kervansaray ve bir sokak ile ayrılmış medrese bulunmaktadır.

Süleymaniye Camii, Mimar Sinanâın İstanbulâdaki en muhteşem eseridir. Yirmiyedi metre çapındaki büyük kubbe, zeminden itibaren tedricen yükselen binanın üzerine gayet nisbetli ve ahenkli bir şekilde oturtulmuştur. Sükûnet ve asaleti ifade eden bu sade ve ahenkli görünüşü ile Süleymaniye Camii, olgunlaşmış bir mimariyi temsil etmektedir. Sekiz ayrı binadan meydana gelen Süleymaniye Camii ve Külliyesi, Fatihâten sonra şehrin ikinci üniversitesi olmuştur.

Mimar Sinanâın en güzel eseri, seksen yaşında yaptığı Edirne Selimiye Camiiâdir. Selimiyeânin kubbesi, Ayasofya kubbesinden daha yüksek ve derindir. 31,50 metre çapındaki kubbe, sekizgen şeklindeki gövde üzerine oturmuştur. Üç şerefeli ince minarelerine üç kişi aynı anda birbirini görmeden çıkabilmektedir. Sinan bu camiin ustalık eseri olduğunu ve bütün sanatını Selimiyeâde gösterdiğini belirtmektedir.

Mimar Sinan, gördüğü bütün eserleri büyük bir dikkatle incelemiş, fakat hiçbirini aynen taklid etmeyip, sanatını devamlı geliştirmiş ve yenilemiştir. Eserlerindeki sütunlar, duvarlar ve diğer kısımlar taşıdıkları yüke mukavemet edebilecek miktardan daha kalın değildir. Kullandığı bütün mimari unsurlarda bu hesap dikkati çeker.

Mimar Sinan aynı zamanda bir şehircilik uzmanıdır. Yapacağı eserin, önce çevresini tanzim ederdi. Yer seçiminde de büyük başarı göstermiş ve eserlerini, çevresine en uygun tarzda yerleştirmiştir.

Bilinen eserleri: 84 camii, 53 mescid, 57 medrese, 7 darülkurra, 22 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa, 5 su yolu kemeri, 8 köprü, 20 kervansaray, 35 saray, 8 mahzen, 48 hamam olmak üzere 364 adettir.

DEPREME DAYANIKLI

Mimarın çok sayıdaki eserini inceleyenler, Sinanâın depreme karşı bilinen ve gereken tüm tedbirleri aldığını söylemekteler. Bu tedbirlerden biri, temelde kullanılan taban harcıdır. Sadece Sinanâın eserlerinde gördüğümüz bu harç sayesinde, deprem dalgaları emilir, etkisiz hale gelir. Yine yapıların yer seçimi de ilginç. Zeminin sağlamlaşması için kazıklarla toprağı sıkıştırmış dayanak duvarları inşa ettirmiş. Mesela Süleymaniyeânin temelini 6 yıl bekletmesi, temelin zemine tam olarak oturmasını sağlamak içindir.

Mimar Sinan, yapılarında ayrıca drenaj adı verilen bir kanalizasyon sistemi de kurmuştur. Drenaj sistemiyle yapının temellerinin sulardan ve nemden korunarak dayanıklı kalması öngörülmüştür. Ayrıca yapının içindeki rutubet ve nemi dışarı atarak soğuk ve sıcak hava dengelerini sağlayan hava kanalları kullanmış. Bunların dışında yazın suyun ve toprağın ısınmasından dolayı oluşan buharın, yapının temellerine ve içine girmemesi için tahliye kanalları kullanmıştır. Buhar tahliye ve rutubet kanalları drenaj kanallarına bağlı olarak uygulamaya konulmuştur.

İşte Sinanâın eserlerini inceleyen ve birçoğunu da restore eden Mimar Abdülkadir Akpınarâın söyledikleri:

âKarşılaştığım bir özellikten dolayı gözlerime inanamadım. Sinanâın eserlerinde en ufak bir çıktı ve desen dahi tesadüf değil. Renklere bile bir fonksiyon yüklenmiş. Çünkü yapıyı herşeyi ile bir bütün olarak ele almış. Bütün ölçülerini ebced hesabına göre yapmış ve bir ana temayı temel almış.

Ölçülerini asal sayıya göre yapmış ve onun katlarını baz almış. İlmini din ile bütünleştirip mükemmel eserler ortaya koymuş.

Örneğin Sinan, Kurâan-ı Kerimâde geçen âBiz dağları yeryüzüne çivi gibi gömdükâ¦â ayetinden etkilenerek yapılarının yer altındaki kısmını ona göre inşa etmiş. Yapıları hislerine göre değil, matematiksel olarak oluşturmuş. Bugünün teknolojisi bile Sinanâın yapmış olduğu bazı uygulamaları çözemiyor. Küresel ve piramidal uygulamalarının bir başka benzeri daha yok. Ama bunların hepsi estetik sağladığı gibi yapının sağlamlığını da pekiştirmiştir.

MİMAR SİNAN TÜRBESİ

Süleymaniye Camii ânin eski ağalar kapısının karşı köşesinde, yol ayrımında üçgen bir alandadır. Önde som mermerden yapılmış bir sebil görülmektedir. Sebilin arkasındaki ufak mezerlıkta 6 sütunlu, üstü örtülü ve etrafı açık türbede Mimar Sinanâın mezarı bulunmaktadır. Türbesini ölümünden az önce kendisi yapmıştır. 1933 yılında Mimar Vasfi Egeli tarafından restore edilmiştir. Sandukanın uçları ile üzerindeki burma kavuk, mermerdendir. Sokağa bakan demir parmaklıklı bir pencereden türbe görünür.

Doç. Dr. Sefa SAYGILI

Selimiye Cami

Mustafa paşa körüsü

Süleymaniye medreseleri

tessekur ederim biraz bilgi vardi ama daha fazla oldu

Süleymaniye Cami

Mağlova Kemeri - Muallakkemer

Eserleri

Mimar Sinan 92 cami, 52 mescit, 55 medrese, 7 darül-kurra, 20 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa (hastane), 6 su yolu, 10 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 de hamam olmak üzere 365 eser vermiştir.

Camiler

1. İstanbul Süleymâniye Câmii,
2. İstanbul Şehzâdebaşı Câmii,
3. Haseki Camii,
4. Mihrimah Sultan Camii - Edirnekapı
5. Mihrimah Sultan Câmii - Üsküdarâda, iskelede
6. Rüstem Paşa Câmii (Tahtakaleâde),
7. Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Kadırga Limanında),
8. Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Azapkapısıânda),
9. Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Büyükçekmece)
10. Odabaşı Câmii (Yenikapı yakınında),
11. Hamâmî Hâtun Câmii (Sulumanastırâda),
12. Ferruh Kethüdâ Câmii (Balat Kapısı içinde),
13. Kara Camii - Sofya
14. Kazasker İvaz Efendi Camii
15. Kılıç Ali Paşa Camii (Tophaneâde),
16. Ahî Çelebi Câmii (İzmir İskelesi yakınında),
17. Ebüâl-Fazl Câmii (Tophâne üstünde),
18. Sinan Paşa Camii (Beşiktaşâta),
19. Eski Vâlide Câmii (Üsküdarâda),
20. Ferhad Paşa Câmii (Çatalcaâda),
21. Drağman Yunus Camii
22. Gazi Ahmet Paşa Camii
23. Hadım İbrahim Paşa Camii
24. Abdurrahman Paşa Camii (Kastamonu, Tosya'da)
25. Molla Çelebi Camii
26. Nişancı Paşa Çelebi Câmii (Kiremitlikâte),
27. Piyale Paşa Camii
28. Rüstem Paşa Câmii - Tahtakale
29. Selimiye Camii - Edirne
30. Zâl Mahmûd Paşa Câmii - Eyüp
31. Çavuşbaşı Camii - Sütlüce
32. İskender Paşa Câmii (Kanlıcaâda),
33. Şah Sultan Camii - Eyüp
34. Şehzade Camii - Şehzadebaşı
35. Şehzâde Cihangir Câmii (Tophâneâde),
36. Şemsi Ahmed Paşa Câmii (Üsküdarâda),
37. Osman Şah Vâlidesi Câmii (Aksarayâda),
38. Sultan Bâyezîd Kızı Câmii (Yenibahçeâde),
39. Ahmed Paşa Câmii (Topkapıâda),
40. Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Hafsaâda, Trakya),
41. Sokullu MehmedPaşa Câmii (Burgazâda),
42. İbrâhim Paşa Câmii (Silivrikapıâda),
43. Bâli Paşa Câmii (Hüsrev Paşa Türbesi yakınında,
44. Hacı Evhad Câmii (Yedikule yakınında),
45. Kazasker Abdurrahmân Çelebi Câmii (Molla Gürânîâde),
46. Mahmûd Ağa Câmii (Ahırkapı yakınında),
47. Hoca Hüsrev Câmii (Kocamustafapaşaâda),
48. Defterdar Süleymân Çelebi Câmii (Üsküplü Çeşmesi yakınında),
49. Yunus Bey Câmii (Balatâta),
50. Hürrem Çavuş Câmii (Yenibahçe yakınında),
51. Sinan Ağa Câmii (Kâdı Çeşmesi yakınında),
52. Süleymân Subaşı Câmii (Unkapanıânda),
53. Kasım Paşa Câmii (Tersâne yakınında),
54. Muhiddin Çelebi Câmii (Tophâneâde),
55. Molla Çelebi Câmii (Tophâne Beşiktaş arasında),
56. Çoban Mustafa Paşa Câmii (Gebzeâde),
57. Pertev Paşa Câmii (İzmitâte),
58. Rüstem Paşa Câmii (Sapancaâda),
59. Rüstem Paşa Câmii (Samanlıâda),
60. Rüstem Paşa Câmii (Bolvadinâde),
61. Rüstem Paşa Câmii (Rodoscukâta),
62. Mustafa Paşa Câmii (Boluâda),
63. Ferhad Paşa Câmii (Boluâda),
64. Mehmed Bey Câmii (İzmitâte),
65. Osman Paşa Câmii (Kayseriâde),
66. Hacı Paşa Câmii (Kayseriâde),
67. Cenâbî Ahmed Paşa Câmii (Ankaraâda),
68. Lala Mustafa Paşa Câmii (Erzurumâda),
69. Sultan Alâeddin Selçûkî Câmiinin (Çorumâda) yenilenmesi,
70. Abdüsselâm Câmiinin (İzmitâte)yenilenmesi,
71. Kiliseden dönme Eski Câminin (İznikâte)Sultan Süleymân tarafından yeniden yaptırılması,
72. Hüsreviye (Hüsrev Paşa)Câmii (Halebâde),
73. Sultan Murâd Câmii (Manisaâda),
74. Orhan Câmiinin (Kütahyaâda)yenilenmesi,
75. Kâbe-i şerîfin kubbelerinin tâmiri,
76. Hüseyin Paşa Câmii (Kütahyaâda),
77. Sultan Selim Câmii (Karapınarâda),
78. Sultan Süleymân Câmii (Şam, Gök Meydanda),
79. Taşlık Câmii (Mahmûd Paşa için, Edirneâde),
80. Defterdar Mustafa Çelebi Câmii (Edirneâde),
81. Haseki Sultan Câmii (Edirne, Mustafa Paşa Köprüsü başında),
82. Cedid Ali Paşa Câmii (Babaeskiâde),
83. Semiz Ali Paşa Câmii (Ereğliâde),
84. Bosnalı MehmedPaşa Câmii (Sofyaâda),
85. Sofu MehmedPaşa Câmii (Hersekâte),
86. Maktul Mustafa Paşa Câmii (Budinâde),
87. Firdevs Bey Câmii (Ispartaâda),
88. Memi Kethudâ Câmii (Ulaşlıâda),
89. Tatar Han Câmii (Kırım, Gözleveâde),
90. Vezir Osman Paşa Câmii (Tırhalaâda),
91. Rüstem Kethüdâsı Mehmed Bey Câmii (Tırhalaâda),
92. Mesih Mehmed Paşa Câmii (Yenibahçeâde).

Medreseler

1. Sultan Süleymân Medresesi (Mekkeâde),
2. Süleymâniye Medreseleri (İstanbulâda),
3. Yavuz Sultan Selim Medresesi (Halıcılar Köşkünde),
4. Sultan Selim Medresesi (Edirneâde),
5. Sultan Süleymân Medresesi (Çorluâda),
6. Şehzâde Sultan Mehmed Medresesi (İstanbulâda),
7. Haseki Sultan Medresesi (Avratpazarıânda),
8. Vâlide Sultan Medresesi (Üsküdarâda),
9. Kahriye Medresesi (Sultan Selim yakınında),
10. Mihrimah Sultan Medresesi (Üsküdarâda),
11. Mihrimah Sultan Medresesi (Edirnekapıâda),
12. MehmedPaşa Medresesi (Kadırgaâda),
13. MehmedPaşa Medresesi (Eyüpâte),
14. Osman Şah Vâlidesi Medresesi (Aksaray yakınında),
15. Rüstem Paşa Medresesi (İstanbulâda),
16. Ali Paşa Medresesi (İstanbulâda), 17i.lşiplş.ml.çmö)AhmedPaşa Medresesi (Topkapıâda),
17. Sofu MehmedPaşa Medresesi (İstanbulâda),
18. İbrâhim Paşa Medresesi (İstanbulâda),
19. Sinân Paşa Medresesi (Beşiktaşâta),
20. İskender Paşa Medresesi (Kanlıcaâda),
21. Kasım Paşa Medresesi,
22. Ali Paşa Medresesi (Babaeskiâde),
23. Mısırlı Mustafa Paşa Medresesi (Gebzeâde),
24. Ahmed Paşa Medresesi (İzmitâte),
25. İbrâhim Paşa Medresesi (Îsâ Kapısında),
26. Şemsi Ahmed Paşa Medresesi (Üsküdarâda),
27. Kapı Ağası Mahmûd Ağa Medresesi (Ahırkapıâda),
28. Kapıağası Câfer Ağa Medresesi (Soğukkuyuâda),
29. Ahmed Ağa Medresesi (Çapaâda),
30. Hâmid Efendi Medresesi (Filyokuşuânda),
31. Mâlûl Emir Efendi Medresesi (Karagümrükâte),
32. Ümm-i Veled Medresesi (Karagümrükâte),
33. Üçbaş Medresesi (Karagümrükâte),
34. Kazasker Perviz Efendi Medresesi (Fâtihâte),
35. Hâcegizâde Medresesi (Fâtihâte),
36. Ağazâde Medresesi (İstanbulâda),
37. Yahya Efendi Medresesi (Beşiktaşâta),
38. Defterdar Abdüsselâm Bey Medresesi (Küçükçekmeceâde),
39. Tûtî Kâdı Medresesi (Fâtihâte),
40. Hakîm Mehmed Çelebi Medresesi (Küçükkaramanâda),
41. Hüseyin Çelebi Medresesi (Çarşambaâda),
42. Şahkulu Medresesi (İstanbulâda),
43. Emin Sinân Efendi Medresesi (Küçükpazarâda),
44. Yunus Bey Medresesi (Dramanâda),
45. Karcı Süleyman Bey Medresesi,
46. Hâcce Hâtun Medresesi (Üsküdürâda),
47. Defterdar Şerifezâde Medresesi (Kâdıçeşmesiânde),
48. Kâdı Hakîm Çelebi Medresesi (Küçükkaramanâda),
49. Kirmasti Medresesi,
50. Sekban Ali Bey Medresesi (Karagümrükâte),
51. Nişancı MehmedBey Medresesi (Altımermerâde),
52. Kethüdâ Hüseyin Çelebi Medresesi (SultanSelimâde),
53. Gülfem Hâtun Medresesi (Üsküdarâda),
54. Hüsrev Kethüdâ Medresesi (Ankaraâda),
55. Mehmed Ağa Medresesi (Çatalçeşmeâde).

Külliyeler

1. Haseki Külliyesi
2. Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi

Dârülkurrâlar

1. SultanSüleymanHanDârülkurrâası (İstanbulâda),
2. Vâlide Sultan Dârülkurrâsı (Üsküdarâda),
3. Hüsrev Kethüdâ Dârülkurrâsı (İstanbulâda),
4. Mehmed Paşa Dârülkurrâsı (Eyüpâte),
5. Müftü Saâdi Çelebi Dârülkurrâsı (Küçükkaramanâda),
6. Sokullu MehmedPaşa Dârülkurrâsı (Eyüpâte),
7. Kâdızâde Efendi Dârülkurrâsı (Fâtihâte).

Türbeler

1. Yahya Efendi Türbesi (Beşiktaşâta),
2. Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi (Beşiktaşâta),
3. Arap AhmedPaşa Türbesi (Fındıklıâda),
4. Sultan Süleymân Türbesi (Süleymaniyeâde),
5. Şehzâde Sultan MehmedTürbesi (Şehzâdebaşıânda),
6. SultanSelim Türbesi (Ayasofya civârında),
7. Hüsrev Paşa Türbesi (Yenibahçeâde),
8. ŞehzâdelerTürbesi (Ayasofyaâda),
9. Vezir-i âzam RüstemPaşa Türbesi (Şehzâde Türbesi yakınında),
10. Ahmed Paşa Türbesi (Eyüpâte),
11. MehmedPaşa Türbesi (Topkapıâda),
12. Çocukları için inşâ ettiği türbe,
13. Siyavuş Paşa Türbesi (Eyüpâte),
14. Siyavuş Paşanın çocukları için yapılan türbe (Eyüpâte),
15. Zâl Mahmûd Paşa Türbesi (Eyüpâte),
16. Şemsi Ahmed Paşa Türbesi (Üsküdarâda),
17. Kılıç Ali Paşa Türbesi (Tophâneâde),
18. Pertev Paşa Türbesi (Eyüpâte),
19. Şâh-ı Hûban Türbesi (Üsküdarâda,
20. Haseki Hürrem Sultan Türbesi (Süleymaniyeâde).

İmâretler

1. SultanSüleymân İmâreti (Süleymaniyeâde),
2. Haseki Sultan İmâreti (Mekkeâde),
3. Haseki Sultan İmâreti (Medîneâde),
4. Mustafa Paşa Köprüsü başında bir imâret (Edirneâde),
5. SultanSelim İmâreti (Karapınarâda),
6. SultanSüleymân İmâreti (Şamâda),
7. Şehzâde Sultan Mehmed İmâreti (İstanbulâda),
8. SultanSüleymân İmâreti (Çorluâda),
9. Vâlide Sultan İmâreti (Üsküdarâda),
10. Mihrimah Sultan İmâreti (Üsküdarâda),
11. Sultan Murâd İmâreti (Manisaâda),
12. Rüstem Paşa İmâreti (Rodoscukâta),
13. Rüstem Paşa İmâreti (Sapancaâda),
14. MehmedPaşa İmâreti (Burgazâda),
15. MehmedPaşa İmâreti (Hafsaâda),
16. Mustafa Paşa İmâreti (Gebzeâde),
17. MehmedPaşa İmâreti (Bosnaâda).

Dârüşşifâlar

1. SultanSüleymân Dârüşşifâsı (Süleymaniyeâde),
2. Haseki Sultan Dârüşşifâsı (Hasekiâde),
3. Vâlide Sultan Dârüşşifâsı (Üsküdarâda)

Su Yolları Kemerleri

1. Bend Kemeri (Kağıthâneâde),
2. Uzun Kemer (Kemerburgazâda),
3. Mağlova Kemeri(Kemerburgazâda),
4. Gözlüce Kemer (Cebeciköyâde),
5. Müderris köyü yakınındaki kemer (Kemerburgazâda).
6. Kırık Kemer

Köprüler

1. Büyük çekmece Köprüsü,
2. Silivri Köprüsü,
3. Mustafa Paşa Köprüsü (Meriç üzerinde),
4. Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü (Tekirdağâda),
5. Odabaşı Köprüsü (Halkalıpınarâda),
6. Kapıağası Köprüsü (Harâmidereâde),
7. MehmedPaşa Köprüsü (Sinanlıâda),
8. Vezir-i âzam Mehmed Paşa (Mostar) Köprüsü (Bosnaâda, Vişigrad kasabasında).
9. Drina Köprüsü
10. Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü

Kervansaraylar

1. Kervansaray (Sultan Süleymân İmâreti yakınında),
2. Kervansaray (Büyükçekmeceâde),
3. RüstemPaşa Kervansarayı (Rodosçukâta),
4. KebecilerKervansarayı (Bitpazarıânda),
5. Rüstem Paşa Kervansarayı (Galataâda),
6. Ali Paşa Kervansarayı (Bursaâda),
7. Ali Paşa Kervansarayı (Bitpazarıânda),
8. Pertev Paşa Kervansarayı (Vefââda),
9. Mustafa Paşa Kervansarayı (Ilgınâda),
10. Rüstem Paşa Kervansarayı (Sapancaâda),
11. Rüstem Paşa Kervansarayı (Samanlıâda),
12. Rüstem Paşa Kervansarayı (Karışdıranâda),
13. RüstemPaşa Kervansarayı (Akbıyıkâta),
14. Rüstem Paşa Kervansarayı (Karaman Ereğlisiânde),
15. Hüsrev Kethüdâ Kervansarayı (İpsalaâda)
16. MehmedPaşa Kervansarayı (Hafsaâda),
17. Mehmed Paşa Kervansarayı (Burgazâda),
18. RüstemPaşa Kervansarayı (Edirneâde),
19. Ali Paşa Çarşısı ve Kervansarayı (Edirneâde),
20. İbrâhim Paşa Kervansarayı (İstanbulâda).

Saraylar

1. Saray-ı atîk tâmiri (Beyazıtâta),
2. Saray-ı cedîd-i hümâyûn tâmiri (Topkapıâda),
3. Üsküdar Sarayının tâmiri (Üsküdarâda),
4. Galatasarayın eski yerine yeniden inşâsı (Galatasarayâda),
5. Atmeydanı Sarayının yeniden inşâsı (Atmeydanıânda),
6. İbrâhim Paşa Sarayı (Atmeydanıânda),
7. Yenikapı Sarayının yeniden inşâsı (Silivrikapıâda),
8. Kandilli Sarayının yeniden inşâsı (Kandilliâde),
9. Fenerbahçe Sarayının yeniden inşâsı (Fenerbahçeâde),
10. İskender Çelebi Bahçesi Sarayının yeniden inşâsı (İstanbul şehir dışında),
11. Halkalı Pınar Sarayının yeniden inşâsı (Halkalıâda),
12. Rüstem Paşa Sarayı (Kadırgaâda),
13. MehmedPaşa Sarayı (Kadırgaâda),
14. Mehmed Paşa Sarayı (Ayasofya yakınında),
15. MehmedPaşa Sarayı (Üsküdarâda),
16. Rüstem Paşa Sarayı (Üsküdürâda),
17. Siyavuş Paşa Sarayı (İstanbulâda),
18. Siyavuş Paşa Sarayı (Üsküdarâda),
19. Siyavuş Paşa Sarayı (yine Üsküdarâda),
20. Ali Paşa Sarayı (İstanbulâda),
21. AhmedPaşa Sarayı (Atmeydanıânda),
22. Ferhad Paşa Sarayı (Bâyezîd civârında),
23. Pertev Paşa Sarayı (Vefâ Meydanında),
24. SinânPaşa Sarayı (Atmeydanıânda),
25. Sofu MehmedPaşa Sarayı (Hocapaşaâda),
26. Mahmûd Ağa Sarayı (Yenibahçeâde),
27. MehmedPaşa Sarayı (Halkalı yakınında Yergöğâde),
28. Şâh-ı Hûbân Kadın Sarayı (Kasımpaşa Çeşmesi yakınında),
29. Pertev Paşa Sarayı (şehrin dışında),
30. AhmedPaşa Sarayı (şehrin dışında),
31. AhmedPaşa Sarayı (Taşra Çiftlikâte),
32. AhmedPaşa Sarayı (Eyüpâte),
33. Ali Paşa Sarayı (Eyüpâte),
34. MehmedPaşa Sarayı (şehrin dışında, Rüstem Çelebi Çiftliğinde),
35. Mehmed Paşa Sarayı (Bosnaâda),
36. Rüstem Paşa Sarayı (İskender Çelebi Çiftliğinde).

Mahzenler

1. Buğday mahzeni (Galata Köşesinde),
2. Zift Mahzeni (Tersâne-i Âmirede),
3. Anbar (sarayda),
4. Anbar (Has Bahçe Yalısında),
5. Mutbak ve kiler (sarayda),
6. Mahzen (Unkapanıânda),
7. İki adet anbar (Cebehâne yakınında),
8. Kurşunlu Mahzen (Tophâneâde).

Hamamlar

1. SultanSüleymân Hamamı (İstanbulâda),
2. Sultan Süleymân Hamamı (Kefeâde),
3. Üç Kapılı Hamam (Topkapısarayında),
4. Üç Kapılı Hamam (Üsküdar Sarayında),
5. Haseki Sultan Hamamı (Ayasofya yakınında),
6. Haseki Sultan Hamamı (Bahçekapıâda),
7. Haseki Sultan Hamamı (Yahudiler içinde),
8. Vâlide SultanHamamı (Üsküdarâda),
9. Vâlide SultanHamamı (Karapınarâda),
10. Vâlide SultanHamamı (Cibâli Kapısında),
11. Mihrimah SultanHamamı (Edirnekapıâda),
12. Lütfi Paşa Hamamı (Yenibahçeâde),
13. MehmedPaşa Hamamı (Galataâda),
14. MehmedPaşa Hamamı (Edirneâde),
15. Kocamustafapaşa Hamamı (Yenibahçeâde),
16. İbrâhim Paşa Hamamı (Silivrikapıâda),
17. Kapıağası Yâkub Ağa Hamamı (Sulumanastırâda),
18. Sinân Paşa Hamamı (Beşiktaşâta),
19. Molla Çelebi Hamamı (Fındıklıâda),
20. Kaptan Ali Paşa Hamamı (Tophâneâde),
21. Kaptan Ali Paşa Hamamı (Fenerkapıâda),
22. Müfti Ebüssüâûd Efendi Hamamı (Mâcuncu Çarşısında),
23. Mîrmirân Kasımpaşa Hamamı (Hafsaâda),
24. Merkez Efendi Hamamı (Yenikapı dışında),
25. Nişancı Paşa Hamamı (Eyüpâte),
26. Hüsrev Kethüdâ Hamamı (Ortaköyâde),
27. Hüsrev Kethüdâ Hamamı (İzmitâte),
28. Hamam (Çatalcaâda),
29. RüstemPaşa Hamamı (Sapancaâda),
30. Hüseyin Bey Hamamı (Kayseriâde),
31. Sarı Kürz Hamamı (İstanbulâda),
32. Hayreddin Paşa Hamamı (Zeyrekâte),
33. Hayreddin Paşa Hamamı (Karagümrükâte),
34. Yâkub Ağa Hamamı (Tophâneâde),
35. Haydar Paşa Hamamı (Zeyrekâte),
36. İskender Paşa Hamamı,
37. Odabaşı Behruzağa Hamamı (Şehreminiâde),
38. Kethüdâ Kadın Hamamı (Akbabaâda),
39. Beykoz Hamamı,
40. Emir Buhârî Hamamı (Edirnekapı dışında),
41. Hamam (Eyüpâte),
42. Dere Hamamı (Eyüpâte),
43. Sâlih Paşazâde Hamamı (Yeniköyâde),
44. Sultan Süleymân Hamamı (Mekkeâde),
45. HayreddinPaşa Hamamı (Tophâneâde),
46. Hayreddin Paşa Hamamı (Kemeraltıânda),
47. Rüstem Paşa Hamamı (Cibâliâde),
48. Vâlide SultanHamamı (Üsküdarâda)