Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim

Namazi Terk Etmenin Hükmü

Namazi Terketmenin Hükmü

Namazin akilli, bülüg cagina girmis, hayiz ve nifastan temizlenmis her müslümana farz oldugu konusunda görüs birligi vardir. Namaz ve oruc gibi ibadetlerde vekalet ve niyabet gecerli degildir. Namazin farz oldugunu inkar eden dinden cikar. Cünkü namaz kesin ayet, hadis ve icma delilleriyle sabittir. Tembellik veya umursamazlik sebebiyle namazi terkeden asi ve fasik olur.

Hanefilere göre, tembellik yüzünden namazini terkeden kimse, namazi inkar etmedigi sürece dinden cikmaz, ancak günahkar, fasik olur. Kendisi bu konuda uyarilarak tevbeye cagrilir, kötü örnek olmamasi icin toplumdan tecrid edilir ve te´dib amaciyla dövülür. Ramazan orucunu terkeden kimse de bunun gibidir. (Ibn-i Abidin, Reddu´l-Muhtar - Misir, t.y.,Ct.1.Sf.326; Surunbulali, Meraki´l-Felah, Misir 1315, Sf.60; ez-Zuhayli, el-Fikhu´l-Islami ve Edilletuh, Dimesk 1985, Ct.1Sf.503).
Hanefilerin disindaki mezheb imamlarina göre ise, namazini özürsüz olarak terkeden kimse, mürted´de oldugu gibi Islam toplumuna karsi gelmis sayilir ve tövbe etmezse en agir sekilde cezalandirilir. (Ibn-i Rusd, Bidayetu´l-Muctehid, Misir t.y.,Ct.1.Sf.87; es-Sirazi, el-Muhezzeb, el-Halebi tab´i, Ct,1,Sf.51; Ibn Kudame, el-Mugni, 3.baski, Kahire t.y.,Ct.2.Sf.442-447; ez-Zuhayli, a.g.e.,Ct.1.Sf.503,504;Krs. et-Tevbe, 9/5; Buhari, Diyat, 6; Muslim, Kasame, 25, 26).

(Samil Islam Ansiklopedisi Ct.5.Sf.18/Heyet)

Namaz Kilmayanin Hükmü

Namazin farziyetini inkar etmemekle beraber, namaz kilmayan ve kendisine "Namaz kil" denildigi halde kilmamakta direten kimseye lazim gelen ceza hususunda ihtilaf etmislerdir.

Kimisi, öldürülür, kimisi tekdir ve hapisedilir demistir. Öldürülür diyenlerden kimisi, kafir sayilarak öldürülür demistir. Bu görüs Imam Ahmed, Ishak ve Ibnu´l-Mubarek´in görüsüdür.
Kimisi de, ceza olarak öldürülür demistir. Bu da Imam Malik ile Imam Safii´nin görüsüdür.

Imam Ebu Hanife ile tabileri ve Zahiriler ise bu adamin namaz kilincaya kadar hapis ve tekdir edilmesinin gerektigi görüsünde olanlardandir. Bu degisik görüslerin sebebi; hadis rivayetlerinin degisik olmasidir. Cünkü sabittir ki Peygamber (s.a.s) Efendimiz: "Müslüman kisinin kani -bir daha küfre dönmek, evli iken zina etmek ve bir kimseye karsilik olmayarak bir kimseyi öldürmek suclari olmak üzere üc suctan birini islemekce- helal olmaz". diye buyurmustur. (Tirmizi, Iman, 41/9, no: 2621; Nesai, 1/231; Ibn Mace, Salat, 5/77, no: 1079.)
"Bizi küfür ehlinden ayiran ahd (sinir) namazdir. Su halde namazi terk eden kimse küfre dönmüs olur". (Tirmizi, Iman, 41/9, no: 2621; Nesai, 1/231; Ibn Mace, Salat, 5/77, no: 1079.)

Cabir´in hadisi söyledir:
"Küfür, yahut sirk ile kul arasinda, namaz kilmamaktan baska bir sinir yoktur". (Muslim, Iman, 1/35, no: 82; Ebu Davud, Sunen, 34!15, no: 4678.)
Bu iki hadiste gecen küfür kelimesinden, gercek küfrü anlayanlar, bunu birinci hadisteki sözünün bir tefsii imis gibi kabul etmislerdir.
"Mu´min kisi zina ederken, mu´,min olarak zina etmez ve mu´min kisi hirsizlik yaparken mu´min olarak hirsizlik yapmaz". (Buhari, Mezalim, 46/30, no: 2475; Muslim, Iman, 1/24, no: 57.) hadisinde oldugu gibi demek istenmistir diyenler ise, namazi terk edeni kafir saymadiklari icin; öldürülmez demislerdir.

Ceza olarak öldürülür diyenlerin görüsü ise zayiftir ve eger mümkünse demekten baska, bu görüsün bir dayanagi yoktur. Bu da zayif bir kiyas-i sebeh (benzerlik kiyasi)dir.
Kisaca, küfür kelimesi hakikat olarak ancak dini yalanlamak manasinda kullanilir. Namaz kilmayan kimse ise -namazin farziyetini inkar etmedikce- malumdur ki yalanlayici degildir. Su halde biz iki sey arasinda bulunuyoruz: Hadisteki küfür kelimesinden, ya hakiki manasini anlayacagiz ki o zaman: demek suretiyle hadisi te´vil edecegiz, ya da: diyecegiz ki bunun da iki ihtimali vardir: Ya, demektir, ya sa tehdit etmek ve kinamak icin hadisinde oldugu gibi, demek istenmistir.

Birinci ihtimale -elimizde bir delil bulunmadigi icin- gidilmez. Zira bu hüküm seriatte gidilmesini gerektiren bir yoldan henüz sabit olmamistir. Bilakis bu adam müslüman oldugu icin kaninin helal olmadigi sabit olmustur. Cünkü bu adam sabit olan yukaridaki hadisin saydigi üc suclunun disindadir. Bunu düsün. Zira allah bilir- acik bir seydir. Su halde biz iki ihtimal karsisinda bulunuyoruz: Ya -eger küfür kelimesini, kendisinden anlasilan hakiki manaya hamledersek- kelamda bir mahzuf (düsmüs üye) takdir etmeliyiz ya da onu müstear (mecaz) manaya hamletmeliyiz. Yukaridaki hadiste, kafir oldugu icin veya ceza olarak öldürülmesi gereken kimseler nassen bildirilmisken onu; manasina hamletmek ise usule aykiridir. Bunun icindir ki bu söz de demíslerdir.

(Bidayetu´l-Muctehid Ct.1.Sf.217-219/Ibn Rusd)

Hanefiler disindaki diger imamlara göre: Bir vakit de olsa, özürsüz olarak namazi terk eden kimse mürted de oldugu gibi, üc gün tevbeye cagrilir, tevbe etmezse öldürülür. (el-Kavaninu´l-Fikhiyye, 42; Bidayetu´l-Muctehid, I, 87; es-Serhu´s-Sagir, I, 238; Mugni´l-Muhtac I, 327 vd.; el-Muhezzeb, I, I, 51; Kessafu´l-Kina, I, 263; el-Mugni, II, 442.) Maliki ve Safiilere göre, ceza olarak (hadden) öldürülür, kafir oldugu icin öldürülmez. Yani bu kisinin kafir oldugu ile hüküm verilmez. Ancak zina, iftira, hirsizlik ve benzeri suclardan dolayi cezalardirildigi gibi ceza olarak öldürülür. Böyle bir kimse öldürüldükten sonra yikanip cenaze namazi kilinir. Müslümanlarin kabristanina defnedilir. Malikilerin namaz kilmayanin tekfir edilmesinde dayandiklari delil, Allah tealanin: "Allah kendisine es kosulmasini bagislamaz, kendisine es kosma disindaki suclari diledikleri hakkinda bagislar." (Nisa, 116) Bu konuda bir cok hadis de vardir.

Imam Ahmed b. Hanbel söyle demistir: Namaz kilmayan kafir oldugu icin öldürülür. Cünkü Allah teala söyle buyuruyor: "Haram aylar ciktigi zaman müsrikleri nerede bulursaniz öldürün, onlari yakayip esir edin, bütün gözetleme yerlerinde onlarin yollarini kesin. Eger tevbe edip namazi kilar, zekati verirseler onlari serbest birakin. Süphesiz Allah Gafurdur, Rahimdir." (Tevbe, 5) Bu ayete göre, namazi kilmayan serbest birakilma sartini yerine getirmemis olur. Dolayisiyla öldürülmesi mübah olarak kalir, namazini kilmayan kimse bu sebeble serbest birakilmaz.

Hz. Peygamber (a.s) de söyle buyuruyor: "Kisi ile küfür arasindaki fark namazi terk etmektir." (Bu hadisi Buhari, Nesai, Kütüb-i Sitte sahipleri ve Imam Ahmed rivayet etmistir. Neylu´l-Evtar, I, 291). Bu hadis, namazi kilmamanin küfre gerektiren hususlardan oldugunu delil teskil etmektedir. Bu hadis de namaz kilmayanin kafir olduguna delalet eder.
Yukaridaki hadisin bir benzeri de Bureyde hadisidir: "Bizim ile sizin aranizdaki ahit namazdir. Namazi kilmayan kafir olur." (Bu hadisi bes imam ile Ibn Hibban, Hakim rivayet etmis olup Nesai ile Iraki sahih demislerdir. Bu konuda baska hadisler de vardir. Neylu´l-Evtar, I, 293 vd).

Imam Sevkani bu görüse tercih ederek söyle demistir: Gercek olan, namaz kilmayanin kafir oldugudur. Namaz kilmayan kafir oldugu icin öldürülür. Fakat, bazi küfür cesitleri bagislanmaya ve sefaata hak kazanmaya mani degildir.

Ben ise birinci görüse meylediyorum. O da namaz kilmayanin kafir olmadigina hükmetmektir. Cünkü, kelime-i sehadet getirdikten sonra bir Müslümanin cehennemde ebedi olarak kalmayacagina dair kesin deliller vardir. Hz. Peygamber (a.s) söyle buyuruyor: "La ilahe illallah" deyip Allah´tan baska tapilanlar inkar edenin mali ve kani korunmustur; dökülmesi, alinmasi haramdir. Bu kimsenin hesabi Allah´a aittir." (Bu hadisi Muslim, Escai yolu ile tahric etmistir. Camiu´l-Usul, I, 161.) Baska bir hadis-i serifte de söyle buyurulmustur. "La ilahe illaallah" deyip kalbinde bir arpa agirligi kadar hayir bulunan kimse cehennem atesinden cikacaktir. Yine kalbinde bugday tanesi kadar hayir bulundugu halde "La ilahe illallah" diyen kimse cehennem atesinden cikacaktir. "La ilahe illallah" diyen ve kalbinde zerre kadar hayir bulunan kimse de cehennem atesinden cikacaktir." (Bu hadisi Buhari, Enes (r.a)´ten rivayet edilmistir.

Hanefiler disindaki cumhura göre öldürme sekli eger tevbe etmezse kilicla boynunu vurmaktir.

(Islam Fikhi Ansiklopedisi Ct.1.Sf.388,389,390/Prof.Dr.Vehbe Zuhayli)

Namaz