kafiyenin musannıfı:ibni hacib(perdecinin oğlu) hz.dir. asıl ismi :osman bin ebu bekir bin yunus dur.

dipnot:hacip failün veznınde sıgayı nisbiyyedir.
sıgayı nisbiyye mensub olunan sanata delalet eden vezindir.meselahacip failün veznindedir:perdeci demektir. yine fe'aalün vezninde olur bakkalün gibi
fiaalün vezninde olur libanün gibi (sütçü demek)
fü'aalün vezninde olur züccacün gibi (camcı)

كافية:sülasi mücerredin 2.babından ismi fail müfred müzekker olup كَفي يكْفي كِفايَةً فهو كافٍ olarak tasrif olunur.
ahirindeki te harfi müennes olduğu için gelmemiştir.yani ismi failin müennes sıgasıdır diyemeyiz.çünkü te nakil için gelmiştir.yani kafiye aslında ismi fail olmakla sıfat idi.sonradan bu kitaba isim olarak verildi.vasfiyyetten ismiyyete nakl edilmiş oldu. bu naklin alameti olarak bir te verildi.

zaten malumunuz te sadece müennes alameti olmayıp ayrıca bir takım manalara gelebilir
tekrarda fayda var

te 7 mmanaya gelir:
1.vahdet içindir:temratün de olduğu gibi. bir hurma demektir
2.müennes içindir:kaaimetün de olduğu gibi
3.müzekkerlik içindir:selasetün gibi 3 sayısına delalet eder.sayılarda te varsa müzekker yoksa müennes sayılır
4.ıvaz içindir:ıdetün gibi.bu kelime aslında veade yeıdu den masdardır.viğden olarak gelir.iğlal sonucu vav düşüp ondan ıvaz (onun yerine)kelimenin sonuna te getirilir.
5.nakil içindir:kafiyetün gibi
6.mübalağa içindir:allametün gibi
7.masdariyye içindir:failiyyetün mefuliyyetün gibi

Bir arapça kitaba başlamadan önce yedi şeyi bilmek lazımdır.
Bunların üç tanesi vacip, dört tanesi caizdir.
Vacip olanlar besmele, hamdele, salvele dir.
Bunların hepside bildiğimiz gibi mevcut zaten...

Caiz olanlar ise

1) İsmi kitap = Kafiye

2) Fenni kitap = kitabın bahsettiği şeydir bu kitabımızda ilmi nahivden bahseder.

3) Tadadı fusul = fasıllardır...Amil mamül ırap (Biraz daha kapsamlı)

4) Tebyini garaz = maksadımızı beyan etmekdir...

Kafiye'mizin ilmı nahivden bahsettiğini söylemişdik...

ilmi nahvin tarifi:

[size=15pt] هُوَ عِلْمٍ يُعرَفُ بِهِ اَحْوَالُ الْكَلِمَةِ الْعَرَبِيَّةِ مِنْ حَيْثُْلاِعْرَابِ وَلْبِنَاء

İğrap ve bina cihetinden arabi kelimelerin halleri kendisiyle bilinen ilimdir...

kelimeyi 3 e taksim ile tarifleri hatırladık.şimdi kelamın tarifinden devam edelim:
ما تَضَمَّنَ كَلِمَتَينِ بِالْاِسْنادِ
isnad sebebiyle iki kelimeyi tezammün eden (içine alan )lafızdır.

isnad:نِسْبَتُ اِحْدَي الْكَلِمَتيْنِ حقيقتا او حُكْما الي الْاُخْري بِحَيْثُ يُفيدُ المُخاطَبَ فاءِدَتا تاَمَّتا يَصَحُّ السُقوتُ علَيْها
kendisi üzerine sükut sahih olan faideyi taammeyi muhataba ifade edebileceği haysiyyet ile hakikaten veya hükmen iki kelimeden birinin diğerine nisbet etmesidir.

mesela:ذيدٌ قاءِمٌbu misalde zeydin kaim olduğunu karşımızdakine ifade etmek için iki kelimeden birini yani "kaimün"ü diğerine yani zeyde nisbet ettirmiş olduk.arada isnad var.
işte bu isnad sebebiyle iki kelimeyi tezammün eden (içine alan)lafız olduğu için "zeydün kaimün" kelamdır.


fakat iki kelime olur, arada isnad değilde mesela; muzaff muzaafı iley,sıfat mevsuf vs. gibi bağlantılar olursa o zaman o kelimelere kelam denmez.
غُلامُ ذَيْدٍ zeydin kölesi.burda iki kelime var ama arada isnad yok izafet var.tam bir mana ifade etmediği için kelam değildir.

İsmin tarifi = ما دل على معنى فى نفسه غير مقترن باحد الازمنة الثلث
Üç zamandan biri üzerine yakınlığı olmaksızın, nefsinde bir mana üzerine delalet eden şeydir.

( Meselen zeyd(ün) )

Lamın, harf cerrin,tenvinin duhulü ve isnad ve izafetin olmasıdır...

Lamın, harf cerrin,tenvinin duhulü ve isnad ve izafetin olmasıdır...

isim mureb ve mebnidir.

muğreb:mebniyi asla benzemeyen isimdir.
muğrebin hükmü:amillerin değişmesi sebebiyle muğrebin ahirinin lafzen takdiran veya mahallen değişmesidir.

mesela:ضرب زئد رءيت زيدا مررت بزيد
amiller değiştikçe,muğreb olan zeydin sonundaki iğrab değişir.buda muğreb olmasının hükmü,alametidir.

iğrab ise, muğreb üzerine gelen manalara (failiiyyet,mefuliyyet,izafet) delalet için kelimenin sonuna gelen harekedir.

iğrab 3tür
rafiğ failiyyet
nasb mefuliyyet
cer izafet alametidir.

amilin tarifi: ما به يَتَقَوَّمُ المَعْنَى الْمُقْتَضِ لِلْاِعْرابِ
iğrabı isteyen mana ancak kendisi sebebiyle hasıl olan şeydir.


جائنى زيدٌ gibi burada zeyddeki rafiğ iğrabını isteyen failiyyet manası caae sebebiyle meydana gelmiştir.öyleyse caaae amildir.

amil dahil olduğu kelimeye iğrabını vermek ister. bu iğrab kelimenin haline türüne göre değişir.
MESELA: müfred munsarıf ve cemi mükesser munsarıfın haleti raf'ı zamme, haleti nasbı fetha, haleti cerri kesra iledir.

cemi müennes salim haleti raf'ı zamme, haleti nasbı ve cerri kesra iledir.
gayrı munsarıfın haleti rafı zamme, haleti nasbı ve cerri fetha iledir.
mütekellim yesinin gayrısına muzaaf olan esmai sitteyi muğtellenin haleti rafı vav, haleti nasbı elif, haleti cerri ye iledir.

tesniyenin haleti rafı elif, haleti nasbı ve cerri ye iledir.

cemi müzekkerin haleti rafı vav, haleti nasbı elif haleti cerri ye iledir.

Teşekkürler degerli kardeşim

muğreb kelimelerin iğrabı ya:
iğrabı takdiridir: eğer kelimenin sonuna iğrab vermek özürlendiyse (عَصاً gibi, veya iğrab kelimede sıklet (ağırlık, zorluk) oluşturacaksa (قاضىٍ gibi o zaman iğrab kelimenin sonuna takdir edilir(gizlendirilir.)

yada iğrabı lafzidir:yani kelimenin sonuna iğrab vermek mümkündür رَجُلٌ gibi

gayrı munsarıf:
ما فيهِ عِلَّتانِ مِنْ تِسْعٍ اوْ واحِدةٌ مِنها تَقومُ مَقامَهُما

kendisinde 9 illetten iki illet veya iki illet makamına kaim bir illet olan muğreb isimdir.

9 illet:
adil, vasıf, tenis, mağrife, ucme, cemi, terkib, elif nun zaid, mezidün aleyh dir.

gayrı munsarıf olan kelime muğrebdir. yani amilin verdiği iğrabı alır. yanlız noksan alır. yani haleti rafı zamme, haleti nasbı ve cerri fetha iledir.
KESRA iğrabını kabul etmez. çünkü gayrı munsarıf iki ferıyyetle FİİLE müşabihtir. fiilde iki fer'ıyyet vardır ; masdardan çıkarıldığı için masdarın, faile muhtac olduğu için failin fer'ıdir.
GAYRI MUNSARIFdada iki fer'ıyyet vardır. şöyleki gayrı munsarıfın illetlerinin her bireri bir asıldan çıkarıldığı için o asılların fer'ıdir.
nasılki fiillere cer ve tenvin dahil olamıyorsa gayrı munsarıfda bu müşabehetten dolayı KESRA ile olan CERRİ ve TENVİNİ kabul etmez.
(ibarede cerri kabul etmez diye yazılıdır.halbuki gayrı munsarıf cerri fetha ile alır. kabul etmediği şey kesradır. fakat mutlak zikir kemale masruf olduğu için burda söylenen cerr den kesra manası anlaşılır.)


GAYRI MUNSARIF İLLETLERİNİN FER'ILERİ;

adil ; mağdülü anh dan çıkarıldı. عُمَر gibi
vasıf; mevsuf dan çıkarıldı. اَحْمَر
te'nis; tezkir طَلْحَة
mağrife; nekra زَينب
ucme(arabçanın gayrı lisan) arapça ابراهيم
cemi vahid مَساجِد
terkib isnad معدى كربَ
elif nun zaid mezidün aleyh عمران
veznü fiil isim احمد