Muhammed El-Buhârî


Hadis bilginlerinin en büyüklerinden Muhammed el-Buhârî, Hicri 13 sevvâl 194 / Miladi 21 Temmuz 810 tarihinde Buhara'da doğdu. Bundan dolayı da Buhârî nisbetiyle anılmasına sebep olmuştur. Tam adı Ebû Abdullah Muhammed b. Ismâil b. Ibrâhim b. el-Mugîre b. Berdizbeh el-Cûfî el-Buhârî'dir. Buhârî, henüz bebek yasta iken babaiı vefat etti. Annesinin terbiyesi altında büyüdü ve kücük yasta Kur'an-ı Kerim'i ezberleyip Arapca ögrendi. Babasından kalan servet, onun hic kimseye muhtac olmadan ilim ögrenmesinde yararlı oldu. On bir yasında hadis ögrenmeye basladı. Ardından da on altı yasında annesi ve kardesi Ahmed'le birlikte hacca gitti. 825 yılında, annesi ve kardeşi Buhârâ'ya dönerken, kendisi ilim ögrenmek isteğiyle Mekke'de kaldı.


18 yaşında eserler yazdı



Onsekiz yasında "Kitâbu Kadâya's-Sahabe ve't-Tâbiin" ile "et-Târîhü'l-Kebîr" adlı eserlerini yazan Buhârî, ilim ögrenmek icin Sam, Mısır, Basra ve Bagdat'a gitti. Bu amacla altı yıl Hicâz'da kalan Buhârî, hadis ögrenmek ve nakletmekle kalmadı, siirle de ilgilendi. Ancak fazla siir yazmadı. Savaş sporlarına ilgi duydu, ata bindi, ok attı. Yasıtları Buhârî'den övgüyle bahsederler. Onu övenler arasında büyük muhaddis İmam Muslim'de vardır.



Dedikodu yaydılar


Buna rağmen, Buhârî'nin üstünlügünü cekemeyenler fitne cıkarmaktan geri kalmadılar ve Buhârî'nin "Kur'an mahluktur" düşüncesini savundugunu yaydılar.


Bu dedikodulardan rahatsız olan Buhârî, memleketi Buhâra'ya döndü fakat burada da rahat edemedi. Buhârâ emiri ile arası acıldı. Buhara Emiri Halid Ibn Ahmed, cocuklarına Câmiu's-Sahîh'i ve et-Tarih'i okutması için Buharî'yi konagına cagırdı fakat Buharî, bu teklifi kabul etmedi. İlim meclislerinin herkese acık oldugunu, isteyenin gelerek yararlanabilecegini, ilmi valinin konağının duvarları arasına hapsedemeyeceğini bildirdi. Bu olay üzerine de Ahmed Ibn Hâlid, onu Buhara'dan sürdü.



Bir defa bakması yeterli


İmam Buhârî, keskin bir zekâ ve ezberleme yetenegine sahipti. Herhangi bir seyi ezberlemesi için ona bir defa bakması veya onu bir defa dinlemesi yeterliydi.


Buhârî, ilmiyle amel eden bir insandı ve İslâmi sınırlara uymada asırı derecede titizdi. Helâl ve haram konusunda duyarlı idi. Hadis ilmine hizmet, bu yolla Allah'ın rızasını, Muhammed aleyhisselamin'in sefaatini kazanmaktan öte bir amac tasımıyordu. Babasından kalan mirası bile bu yolda harcamıstı ve cömertligiyle söhret bulmustu. Cok Kur'an okur, cok nafile namaz kılardı. Rivayete göre her üç günde bir Kur'an-ı Kerîm'i hatmederdi.



Hocalarının baslıcaları şunlardır:


Ahmed b. Hanbel, Ali b. el-Medinî, Yahya b. Maîn, İsmail b. idris el-Medînî, İshak b. Rahuyeh, Mekkî b. ibrahim el-Belhî, Muhammed b. Selam el-Bikendi, İbrahim b. el-Es'as, Ali b. el-Hasan b. Sekîk, Yahya b. Yahya, İbrahim b. Musa el-Hafiz, Süreyc b. en-Numan, Ebu Asim en-Nebil es-Seybânî, Muhammed b. Abdullah el-Ensârî, Abdullah b. Zübeyr el-Hamidî, El Mekrî, Abdülaziz el-Üveysî.
Öğrencileri arasinda da en meşhurları şunlardır;
Ebu isa et-Tirmîzî, Muhammed b. Nasru'l Mervezî, Ibni Ebi Dâvud, Müslim b. Haccac ve en-Nesâi.



İmam Buhari'nin hadis titizligi



Buhârî, sahih adıyla anılan ve icerisine sadece kendince sahih oldugu sabit olan hadisleri koyduğu kitabını yazmakla hükümlerin kaynaklarını bulmada önemli bir hizmeti yerine getirmiştir. İmam Buhârî ayrıca, bu eserle kendisinden önce yaşamış mezhep imamlarının dayandığı temellerin saglam oldugunu, hic birinin kisisel görüsle fetva vermedigini ortaya koydu. Ondan sonra gelen muhaddisler, hadis calısmalarının sınırlarını az cok belirlemis oldular. İlim adamları, Buhârî'nin eserine büyük önem verdiler ve özellikle sahih hadis konusunda onun eserinin ortaya koydugu gerçekleri ve sartları kabul ettiler, örnek aldılar. O, hadiste odak ve hareket noktası olarak degerlendirildi. Buhârî, bu eseri meydana getirirken cok titiz davrandı. Eserine aldıgı hadisleri, alti yüz bin hadisin icinden seçti. Sahih hadislerin dışında kalan diğer hadisleri eserine almadı. Eserin kabarmasını önlemek için sahih hadislerin bile bir kısmını almamıştır. Câmiu's-Sahih'te yer alan hadislerin sayısı 7275'tir. Bazı hadisler değişik kitaplarda geçmektedir. Mükerrerler cıkarıldıktan sonra geriye kalan hadis sayısı 4000'dir.



Câmiu's-Sahih dışında, şu eserleri vardır:



Tarihu'l Kebir: Hadis ricaline ait önemli bir eserdir. Sahasında ilk yazılanlardandır. Buhârî, bunu henüz onsekiz yaşında iken

Rasulullahin kabri basında yazmıstır. Haydarabad'ta 1941-1954 tarihlerinde dört cilt, 1959-1963 tarihlerinde üc cilt halinde basılmıstır.
Târihu'l-Evsât: Tarihu'l Kebir'in kısaltılmasıdır. Bazı yazma nüshaları mevcuttur. İbni Hacer Tehzibû't-Tehzib isimli eserinde bundan nakiller yapmıştır.
Tarihu's-Sagîr: Tarihu'l Kebir'in bir özetidir. 1325 yılnda Zuafâü's-Sagîr ile birlikte Hindistan'da basılmıstır.
Kitâbu Zuafâü's-Sagîr: Zayif ravilerin hallerinden bahseder. Hindistan'da 1323 ve 1326 tarihlerinde basılmıştır.
Et-Tarihu fi Ma'rifeti Ruvati'l-Hadîs ve Nükâti'l Âsâr ve's Sünen ve Temyizü Sikatihim min Züafâihim ve Târihu Vefâtihim: Kücük bir risâledir.
Eet-Tevârîhu'l Ensâb: Bazi sahısların özel hallerinden bahseder.
Kitâbu'l Künâ: Râvîlerin künyelerinden bahseden bir eserdir. Haydarabad'ta 1360 yılında basılmıstır.
Edebü'l-Müfred: Ahlâk hadislerini toplayan bir eserdir. İstanbul'da 1306, Kahire'de 1346, Hindistan'da 1304 yıllarında basılmıştır.
Refu'l-Yedeyn fi's-Salati: Namazda el kaldırmakla ilgili bir risâledir. Kalküta'da 1257, Delhi'de 1299 yıllarında yayınlanmıstır.
Kitâbu'l-Kiraati Halfe'l-imam: Namazda imamın arkasında okuma hakkında yazılmış bir risâledir. Hayrü'l Kelâm fi Kiraati Halfi'l Imam adıyla Orduca çevirisi ile beraber 1299'da Delhi'de, ayrıca 1320'de Kahire'de basılmıştır.
Halku'l-Ef'ali'l-ibâd ve'r-Redd Ale'l Cehmiyye: Cehmiyye mezhebinin görüşlerini reddeden bir kitaptır. 1306'da Delhi'de basılmıştır.
El-Akîde yahut et-Tevhîd: Akaid konusunda yazılmıs bir eserdir.
Abarü's Sifat: Hadisle ilgili bir eserdir ve bazı kütüphanelerde yazma nüshaları mevcuttur.
alinti

Bilgiler için teşekkürler kardeşim