Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim
çocuklarda 'hayır' dönemi
Onunla konusurken, ondan birsey yapmasin veya yapmamasini isterken, bir birey oldugunu, kendi kararlarini kendisinin verebildigini ve bizler gibi onun da direktiflerden hoslanmadigini unutmayin.
#Hayatiyla ilgili kararlari kendisinin verebildigini düsünmesini saglayin. ‘Yemegini televizyon izlerken mi yemek istersin, yoksa benimle birlikte masada mi yemek istersin’ gibi bir mesaj, kararlarina saygi duyuldugunu düsündürecektir. Böyle bir mesajla onu yemege davet etmeniz ‘hayir, yemek yemek istemiyorum’ gibi bir yanit alma olasiliginizi da azaltir.
#Ona karsi negatif bir tutum içine girmeyin, olabildigince az ‘hayir’ deyin. Siz ona ne kadar negatif bir tutumla yaklasirsaniz, o da size o kadar nefatif bir tutumla yaklasacaktir. Siz ona ne kadar çok ‘hayir’ derseniz, o da size o kadar çok ‘hayir’ diyecektir.
# Negatif cümleler kurmaktan da kaçinin. Yapilmasini istediginiz seyi olabildigince pozitif cümleler kullanarak ifade etmeye çalisin. ‘Ayakkabilarini çikart’ demek yerine, ‘Terliklerimizi giyelim haydi’ demek daha etkilidir.
#Mesajlarinizi, ‘hayir’ yaniti alamayacak sekilde iletin. ‘Sütünü iç’ yerine, ‘sütünü balikli bardaginla mi, yoksa kupanla mi içmek istersin’ seklinde mesajinizi iletin.
#‘Hayir’ dediginde, onunla alay etmeyin, küçümsemeyin, gülmeyin, onunla inatlasmayin, ona kimin güçlü oldugunu ispat etmeye çalismayin, sinirlenmeyin ve asla ona ceza vermeyin.
#Aranizda çikan sorunu ortadan kaldirmaya çalismak yerine, uzlasmaci bir tavirla çözüm üretmeye çalisin ve onu da çözüm üretmeye davet edin.
Kurallar çocugun ruh sagligini bozar mi?
Inatlasma döneminde olmasi çocugunuza hiç ‘hayir’ demeyeceginiz anlamina gelmez. Çocugunuza zaman zaman kisitlamalar, yasaklar koymak zorundasiniz, bunun çocugunuzun ruh sagligini bozmasindan korkmayin. Dikkat edilmesi gereken en önemli sey koydugunuz yasaklarin gerekli oldugundan emin olmanizdir. Gereksiz konularda da yasaklamalar getiriyorsaniz, bir süre sonra çocugunuza çok fazla ‘hayir’ demeye baslarsiniz. Bu da çocugunuzda, hem bagimsizliginin elinden alindigi, hem de her seyi yanlis yaptigi hissini uyandirmaya baslar. Her iki duygu da onun kendine olan güvenini sarsar ve onu rahatsiz eder. Bu yüzden, öncelikli olarak ‘hayir’ demeniz gerekenlerin listesini yapin, bunlar disinda da gereksiz zamanlarda ve durumlarda ‘hayir’ dememeye özen gösterin. Ayrica, asiri kurallarla büyüyen çocuklarin, kurallari koyan yetiskinler yanlarinda olmadigi zamanlarda bu kurallari ihlal etme egilimi duyduklarini da unutmayin.
Kurallara uyumu nasil kolaylastirabiliriz?
Çocuklarin kurallara uygun davranmalarini ve kurallardan daha az rahatsiz olmalarini saglamanin en iyi yolu bu kurallarin gerekçesinin açiklanmasi ve kurallarin çocuklarla birlikte konmasidir. Bazi kurallarin anne-babalar için de kondugunu bilmek çocugu rahatlatir ve kurallara uyumunu kolaylastirir. Çocuk anne-babasinin sirf kendisine muhalefet olmak için degil, onun iyiligini istedikleri için bazi kurallar koydugunu bilmelidir.
Yasakladiginiz seyleri yapmaya kalktiginda, nazikçe ona yasakladiginiz seyi yeniden hatirlatin ve yapabilecegi alternatif bir sey önerin. Örnegin yemekten önce gofret yemek istiyorsa, ‘yemekten önce gofret yenmez’ demek yerine ‘yemekten önce gofret yersen yemegini yemek istemeyebilirsin, ama istersen bu gofreti saklayabiliriz ve yemekten sonra yiyebilirsin’ diyerek ona alternatif bir gofret yeme zamani sunabilirsiniz. Veya duvarlari çiziyorsa, ‘duvari çizme’ demek yerine, ‘duvarlari çizersen duvarlar kirlenir, ama eger istersen sana kagit verebilirim veya çizmen için duvara kagit yapistirabilirim’ diyebilirsiniz. Böylece, hayirlariniz onu daha az rahatsiz edecek, bagimsizliginin elinden alindigini düsünmeyecek, onun isteklerinize önem verdiginiz düsünecek, kurallarin gerekçelerini ögrenecek ve sizinle çatismaya girmeyecektir.
Yasaklara uymadiginda cezalandirmak yerine, kurallara uydugunda onu ödüllendirin. Ödül veriken de ‘benim oglum söz dinler, annesinin her dedigini yapar’ gibi sizin üstünlügünüzün altinin çizildigi bir cümle kullanmak yerine ‘sen harikasin, bunu ne güzel yaptin’ gibi onu onayladiginizi belirtir bir cümleyi tercih edin. Onun yaninda baskalarina, çocugunuzdan övgüyle sözedin.
Ondan olumsuz bir davranis beklentisi içinde olmadiginiz mesajini verin. ‘Biçaklarla oynamamak gerektigini unuttun sanirim, unutmasaydin tehlikeli olduklari için oynamazdin zaten biliyorum. Onlari tekrar çekmeceye birakacagin için tesekkür ederim’ gibi bir mesaj ‘sana kaç kere söyledim, biçaklarla oynama’ gibi bir mesajdan çok daha sagliklidir ve çocugunuzun uyumunu kolaylastirir.
Uzman Psikolog Sebnem KARTAL