İlk gezegen

Güneşimiz sistemi dışında ilk keşfedilen gezegen 51 Pegasi b oldu. Pegasi’yi sıcak bir Jüpiter olarak tanımlayabiliriz. 1995 yılında keşfedilen bu ilk exoplanet, Pegasus takımyıldızında yer alıyor.

En yakın

Keşfedilenler arasında bize en yakın olanı Epsilon Eridoni b. Dünyamızdan yaklaşık 10.5 ışık yılı uzaklıktaki bu gezegen, kendi güneşine çok yakın. Bu yüzden gezegende de sıvı halde su ya da bilinen canlı türü olmadığı düşünülüyor. Yine de bilim adamları, bu gezegenin içinde yer aldığı galakside, yaşamı destekleyecek güneş sistemlerinin olabileceğini düşünüyorlar.

Yalnız takılanlar

Exoplanetler içinde bir, iki hatta üç yıldızın etrafında dolanan gezegenler olduğu biliniyor. Ancak bunun dışında hiçbir yıldızın etrafında dolanmayan, gezegen büyüklüğünde cisimler de keşfedildi. Bu cisimlere Planemos adı veriliyor. Planemoslar, “kahverengi cüce” adı verilen, patlama yapamadan ölü doğan yıldızlara benziyor ancak daha küçükler.

“Fırlama” gezegen:

Bazılarının yörüngesi, çevresinde döndüğü yıldıza o kadar yakın ki bu gezegenlerde bir yıl, bir Dünya gününden daha kısa sürüyor. Astronomlar, bu çok hızlı hareket eden, ele avuca sığmayan, bir yılı bizim bir günümüze eşit olan gezegenlere ultra-kısa periyotlu gezegenler (USPPs) adını veriyor.

Ateş ve buz

Upsilon Andromeda b kendi yıldızı etrafında, tıpkı Ay’ın Dünya etrafında döndüğü gibi dönüyor. Yani bir yüzü hep yıldıza dönükken, diğer yüzü karanlıkta kalıyor. Gezegenin bu özelliği, astronomların şimdiye kadar saptadığı en büyük ısı farkının oluşmasına neden oluyor. Epsilon’un bir yüzü her zaman lav halindeyken, diğer yüzü buzla kaplı…

Cesur yeni dünya

Gökbilimcilerin şimdiye kadar keşfettiği en genç gezegenin yaşı, bir milyon yıldan daha az. Dünyamızdan 420 ışık yılı uzaklıktaki Coku Tau 4 adlı yıldızın etrafında dönen bu gezegeni gökbilimciler, ilk olarak toz bulutu içindeki bir delik olarak keşfettiler. Bu “deliğin” çapı, gezegenimizinkinin 10 katı…

Fosil gezegen

Şimdiye kadar keşfedilen en yaşlı gezegen 12.7 milyar yaşında. Büyük Patlama’dan sadece iki milyar yıl sonra oluşan bu gezegen, dünyamızdan 8 milyar yıl daha yaşlı. Bu gezegenin keşfi, evrende sanılandan çok daha fazla gezegen olabileceğini ve yaşamın başlangıcının bilim adamlarının hayallerinin de ötesine dayanabileceğini düşündürüyor.

Eriyen gezegen

HD 209458 b’nin bir yılı yalnızca üç buçuk Dünya gününe eşit. Bunun nedeni de gezegenin yörüngesinin yıldıza çok yakın olması. Bu gezegeni farklı kılansa, yörüngesinin yakınlığı nedeniyle gezegenin atmosferinin, etrafında döndüğü yıldızda oluşan fırtınalar nedeniyle giderek yok olması. Bilim adamları, gezegenin her saniyede 100 bin ton madde kaybettiğini tahmin ediyorlar. Yakında gezegenden geriye sadece ölü bir çekirdek kalacak.

Kokulu atmosfer

HD 189733 b, şimdiye kadar havasının koktuğu ilk gezegen olarak biliniyor. Yıldız sisteminden gelen ışıkları inceleyen gökbilimciler, gezegenin atmosferinde kum taneleri gibi ince silkat bulutlarının bulunduğunu keşfettiler. İlk bulgulara göre, gezegenin atmosferi su buharı içermiyor ancak su bulutların gerisinde olabilir.

Sonraki adresimiz?

Gliese 58 c, şimdiye kadarki exoplanet araştırmalarında bir dönüm noktasını oluşturuyor. Şimdiye kadar keşfedilen en küçük exoplanet olan Gliese’in, yörüngesinde bulunduğu yıldızla mesafesinin, sıvı haldeki suyun ve belki de yaşamın oluşması için uygun olduğu düşünülüyor. Gliese, Dünya'nın bir buçuk katı, kütlesi ise Dünya'nın kütlesinden on kat fazla.