Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim
Bütün Yönleriyle Osmanlı "Adab-ı Osmaniyye"
EROL ÖZBİLGEN
Kitap Hakkında: (Bu sayfadaki bilgiler kitaptan aynen alınmıştır.) "Usuller, kanunlar, kâideler, teşrifat, edep, terbiye, saygı, sıra, töre, erkan, intizam, inzibat, itaat, zabt-ürabt..." gibi geniş bir mânayı kaplayan "âdab" kelimesi, Osmanlı kültüründe devlet ve cemiyet hayatını düzenleyen yarı mukaddes bir "rumuz-kavram"dır. Olaylara katkısı katalizor niteliğinde olduğundan varlığıı her zaman açıkça görülemez, bâzan yalnızca hissedilir. Ne var ki tesiri dikkate alınmazsa, tarihi gerçeklerin üstü örtülü kalabilir.Mesela öteden beri "devletin mutlak sahibi" olarak tanıtılan Osmanlı padişahının aslında yetkilerini, davranışlarını sınırlayan, kararlarının yönlendirilmesine, yaptıklarının mütâlaasına imkan sağlayan kendisinin de saygıyla itaat ettiği bir Hanedân-ı Al-i Osman âdabı vardır.
Kitabın konuları bu meyanda ve çağdaş yorumlar eşliğinde ele alınmıştır. Mesela "Halk" mevzûunda bir yandan "Millet" ve "Berâyâ-Reâyâ" gibi İslam-Osmanlı kültürüne ait klasik ayırımlar yapılırken ictimâi hakikat olarak yaşanan "Soyluluk" ve "Kölelik" gibi mevkîler de aslî bölümler biçiminde ayrıca tetkik edilmiştir. Ya da Osmanlı şehirleri anlatılırken "iç göçler, mahalle örgütlenmesi, âsâyiş, teftiş..." gibi teknik mevzûlarla birlikte "çocuk hakları, halk eğlenceleri, halk takvimleri, dilenciler, hayvan ve çevre sevgisi,..." gibi psiko-sosyal açıdan mühim ayrıntılara da husûsi yer ayrılmıştır.
Başka bir deyişle kitabın mevzûu Osmanlı kimlik ve kişiliğinin husûsiyyetlerini otantik biçimleriyle aktaracak, vâkıaları ise çağdaş şekillerde değerlendirecek biçimde düzenlenmiştir.