Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim

SEHL BİN HANÎF (HUNEYF) (Radıyallahü Anh)

Hicretten önce İslâmiyeti ilk kabul eden Medineli Sahâbîlerden biri. Nesebi (silsilesi) Sehl bin Hanif bin Vâhib İbn’l-Ukeym bin Sa’lebe bin Hars bin Mecde’a bin Amr bin Hubeys bin Avf bin Amr bin Avf bin Mâlik bin Evs’dir. Künyesi Ebû Sa’d veya Ebû Abdullah’dır. Babasının ismi Hanîf, annesinin ismi ve doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir.

Hz. Sehl bin Hanif, Peygamber efendimizin (s.a.v.) Akabe bîatlarından ikincisine katılan Medineli müslümanların arasında idi. İslâm dînini kabul edip îmân ettikten sonra; İslâmiyetin Medine’de yayılması için canla başla çalıştı. Müslümanlar Medeni’ye göç ettiklerinde, Peygamberimiz (s.a.v.) Medine’deki mü’minlerle yeni göç edenleri birbirleriyle kardeş yapmıştı. İşte Hz. Sehl, Hz. Ali (r.a.) ile kardeş olmuştu.

Hz. Sehl, tam bir İslâm kahramanı idi. Çok güzel ata biner ve ok atardı. Onu gören herkes beğenir, saygı duyardı. Atına bindiği zaman gidişi, duruşu, bütün herkesin dikkatini çekerdi. Peygamberimiz (s.a.v.) ise, Sehl’in (r.a.), bu halini güzel bulur ve beğenirdi.

Sehl (r.a.), Peygamberimizin (s.a.v.) bütün gazalarına katılmıştı. Bedir gazasına iştirak ederek “Eshâb-ı Bedir” sıfatını kazanmıştı. Uhud gazasına katılarak çok büyük yararlılıklar göstermişti. Peygamberimizi (s.a.v.) çok severdi. Onun uğrunda her şeyini fedâ ederdi. Uhud gazasında bir ara müslümanlar geri çekilir, dağılır gibi oldular. Bu sırada hiçbir şey düşünmeyen, sadece Peygamberimizi (s.a.v.) düşünen Sehl bin Huneyf (r.a.), parçalanıp ölünceye kadar, O’nu (s.a.v.) korumaya canla başla çalıştı. Bu aşk ve heyecanla vücudunda birçok ok yarası bulunmasına rağmen, savaşa devam ediyordu. Savaşın en şiddetli anında Peygamberimizi (s.a.v.) bularak etrafındaki müşriklere karşı ok atmaya başladı. Hatta müşriklerin dikkatlerini dağıtmak ve kendi üzerine çekmek için gür sesi ile ortaya çıkarak müşriklere: “Sehl-i nişan alınız. Oklarınızı ona atınız. Belki onu bu yüzden daha kolay vurursunuz” diyerek elinde bulunan oklar bitinceye kadar onlarla savaştı. Bu haliyle O’nu gören Peygamberimiz (s.a.v.) de: “Sehl’e ok yetiştiriniz. Çünkü o, Sehl’dir, rahat, iyi ok atar.” buyurmakta idi. Ve o gün Sehl (r.a.) müşriklerden birçoğunu öldürdü.

Sehl bin Hanîf (r.a.), çok gayretli idi. Peygamberimizin (s.a.v.) yanından hiç ayrılmazdı. Devamlı O’nun hizmetlerinde bulunmayı bir şeref sayar, bütün savaşlara katılırdı. Hendek gazâsı hazırlıklarında ve hendek kazmada hiç durmadan akıllara durgunluk veren gayretle çalıştı. Bu gazada müşriklere çok ok atmış, Peygamberimizin (s.a.v.) sevgisini daha çok kazanmıştı. Hendek savaşından hemen sonra Benî Kureyza gazasına katılarak onların üzerlerine yürüdü. Burada da büyük kahramanalılar gösterdi. Daha sonra hicretin altıncı yılında yapılan Hayber gazasına katıldı.

Hicretin sekizinci yılında yapılan Mekke fethine katılarak, hemen bunun ardından Hüneyn gazasına iştirak etmiştir. Burada “bütün kuvvetiyle düşmanlarla savaşmıştır. Sehl bin Hanîf’in (r.a.) bu üstün gayreti ile ilgili olarak hakkında Allahü teâlâ tarafından bir âyet bile gönderilmiştir. Şöyle ki:

Hicretin dokuzuncu yılında, Peygamberimiz (s.a.v.) Tebük savaşı hazırlığına başlayınca, bütün Eshâbı (r.anhüm) yardıma çağırdı. Peygamberimizin teşviklerinin sonunda bilhassa zengin olanları çok miktarda yardım ettiler. Bu hâli gören Sehl bir Hanîf (r.a.) çok duygulandı. Fakir olduğu ve Peygamberimizin bu yardım davetine katılamadığı için çok üzüldü. Hemen eve gidip çocuklarının ihtiyaçları için ayırmış olduğu iki ölçek hurmayı getirerek Peygamberimize (s.a.v.) teslim etti ve “Ey Allahü teâlânın Resûlü! Bundan başka evde hiçbir yiyecek şeyimiz yoktur. Bu benim ve kızımın yardımlarıdır. Kabul buyurunuz ve bize bereketle duâ edin” diye yalvardı. Peygamberimiz (s.a.v.), Hz. Sehl bin Hanîfin getirdiği hurmaları bizzat kendi mübârek elleriyle diğer hurmaların üzerine koyup bereketle duâ etti.

Bu hali gören, İslâmiyeti kalben kabul etmeyen münafıklar; “Allahü teâlânın Sehl bin Hanîf’in iki ölçek hurmasına ihtiyacı yoktur!” diyerek onun bu istek ve arzusunu ayıplayarak kınamışlardı. Hatta Sehl bin Hanîf (r.a.)’ın Allahü teâlâya ve Peygamberimize (s.a.v.) karşı olan samimi duygu içerisindeki davranışını, hafife alarak Medine şehrinin sokaklarında alay konusu ettiler. Sokakta O’nu gördükleri zaman ona güldüler. Münafıkların bu davranışları üzerine; Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîm’in Tevbe sûresinin yetmiş dokuzuncu âyet-i kerîmesini indirdi:

“Sadaka hususunda bağışlarda bulunan mü’minlerle bir türlü, gücünün yettiğinden başkasını bulamayan fakirlerle başka türlü eğlenenler yok mu? Allahü teâlâ onları maskaraya çevirmiştir. Onlar için pek acıklı bir azâb vardır.” Allahü teâlâ bu âyet-i kerîme ile Sehl bin Hanîfin samimi hareketini övdü. Münafıkları ise susturdu.

Sehl bin Hanîf (r.a.), Peygamberimizin (s.a.v.) Veda Haccı’nda bulundu. Peygamberimiz (s.a.v.) vefât ettiklerinde Medine-i Münevvere’de bulunuyordu. Hz. Ebû Bekir (r.a.) devrinde mürtedlerle (İslâm dîninden dönenlerle) ve Allahü teâlânın emri olan zekâtı vermemek isteyenlerle yapılan savaşlarda büyük hizmetlerde bulundu. Her türlü hareket, davranış ve güzel ahlakıyla başkalarına örnek oldu. Bu güzel ahlâk ve davranışlarını gören ve bilen Hz. Ömer, O’nun Suriye, Irak ve İran seferlerine katılmasını, orduya rehberlik yapmasını istedi. Bu seferlere de katılan Sehl bin Hanîf (r.a.), bir çok hizmetler vererek müslümanlara örnek oldu.

Hz. Osman (r.a.) zamanında hiçbir devlet görevinde bulunmadı. Kûfe şehrine gelerek ömrünün sonuna kadar burada kendi halinde İslâmiyete hizmet etti.

Halife Hz. Ali de, Sehl bin Hanîf’i Kûfe emirliğine, Basra valiliğine tayin ederek hizmetlerinden çok faydalandı. Daha sonra Hz. Ali, O’nu Fars vilayetinin genel valiliğine tayin etti. Burada da ahlâk ve fazileti ile İslâmiyete çok hizmetleri oldu. Kûfe’de 38 (m. 659)’da vefât etti. Cenaze namazı ise Hz. Ali tarafından kılınarak oraya defn edildi. Sehl bin Hanîf (r.a.), Peygamberimiz (s.a.v.)’den ve Sahâbenin büyüklerinden hadîs-i şerîf rivâyetinde bulunmuştur. Tabiîn hadîs âlimlerinin arasında, kendisinden rivâyetde bulunan pek çok hadîs râvisi vardır. Hz. Sehl bin Hanîfin, Peygamberimiz’den (s.a.v.), bizzat rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerde;

“Ey Ebû Bekir! Namazda bulunursan öne geç ve nûsa (insanlara) namaz kıldır.”

“Kim evinden çıkar ve Kubâ mescidine gelir ve orada namaz kılarsa, Umre yapmış gibi sevâb alır.”

“Bir kimsenin yanında bir mü’mine hakâret edilse, o kimse de muktedir olduğu halde ona yardım etmezse, Allahü teâlâ, kıyâmet günü onu, onların gözü önünde zelil eder.”

“Kim, Allah yolunda cihad eden bir kimseye yardım ederse veya sıkışmış vaziyetteki borçlunun borcunu üzerine alırsa veya kölenin hürriyetine kavuşması için yardım ederse, Allahü teâlâ gölgesinden başka bir gölgenin bulunmadığı günde Arş’ın gölgesi altında bulundurur.” Buyurulmaktadır.



KAYNAKLAR

1) El-İsâbe cild-2, sh-87

2) Tehzîb-üt-tehzîb cild-4, sh-254

3) Tabakât-ü İbn-i Sa’d cild-6, sh-15

4) Müsned-i A hmed bin Hanbel cild-3, sh-485

5) El-İstiâb cild-2, sh-92

6) Eshâb-ı Kirâm sh-390

Sahâbe-i Kirâm